Mutfak kültüründe, coğrafi konum ve iklim özellikleri en kaçınılmaz oluşum sebeplerindendir. Azerbaycan Mutfağı da coğrafi konumu nedeniyle kültürler arası alışverişin verimli olduğu dünya mutfakları arasındadır.
Daha çok İran, Hint, Çin, Kafkasya ve Arap mutfaklarından etkilenen Azerbaycan Mutfağı, genellikle etli(kuzu), sebzeli, sütlü. hamur işli yemeklerden oluşur. Zeytinyağlı yemekleri görmek pek mümkün değildir.Azerbaycan mutfağında en önemli özellik ise bir yemeğin çeşidinin birden çok olmasıdır. Mesela pilavın çok sık tüketildiği Azerbaycan’da 200’den fazla pilav reçetesi bulunmaktadır. Örf ve adetlere fazlasıyla değer veren Azerbaycanlılar, Nevruzda; bir kaba konularak ıslatılan buğdayların yeşermesiyle oluşan “Semeni“, Hızır Nebi bayramında; kavrulmuş ve dövülmüş tahıl unundan şeker ya da tatlı yemişler karışımı şeklinde yapılan “Kavutu“, çocuğun ilk dişi çıktığında ise tahıldan yapılan geleneksel ve yöresel bir kuru yemiş olan “Kavurgayı” sık sık pişirirler.
Nevruzda yapılan pilavlar yöre yöre değişmektedir. Bakü’de baklalı dereotlu şüyud pilavı. Şeki’de kestaneli tavuklu döşeme pilavı, Şamahi’da turşu kavurmalı pilav, Lenkeran’da ise Levengeli pilavı mutlaka yapılır.
Nevruzda mezarlık ziyaretleri yapılır. Ziyaretler için özel yemek sinileri hazırlanılır. Bu sinilerde; semeni, yumurta, tatlılar ve kuru yemiş çeşitleri olur. Bu sini mezarın üzerine konulur ve semeni hariç tüm yemekler mezarlıktaki ziyaretçilere dağıtılır. Semeniye kimse dokunmaz ve semeniye bağlanan siyah kuşak yası sembolize eder.
Bazen un helvası yapılır ve lavaşlara sarılıp mezarlıktaki misafirlere dağıtılır. Lakin bu helvayı ölü sahipleri yemez.
Düğünlerde ise gösterişli ziyafetler verilir. Kebaplar, mezeler, düşpere, kurtab, hıngel yemeklerini örnek verebiliriz.
İçecek olarak özellikle bozayı tükettiklerini görebiliriz. Bunun yanında kefir(fermente süt ürünü), ayran, şalgam suyu Azerbaycan Türklerinin kendine özgü soğuk içecekleri arasındadır.
Ayda Tonar
Latest posts by Ayda Tonar (see all)
- Müfide Ferit Tek’in Hayatı - 23 Şubat 2021
- Türkistan’dan Günümüze Kımız - 6 Ocak 2021
- Osmanlı’da Saray Mutfağı - 20 Aralık 2020
- Adile Ayda’nın Hayatı - 13 Aralık 2020
- Türkiye’de Kız Enstitüleri - 29 Kasım 2020