Zemheri Çorbası: Tarhana

Türklerin zengin mutfak kültürü; dini inançlar, örf ve gelenekler, coğrafi konum, iklim, bitki örtüsü ve siyasi yapılanmalarla birlikte şekillenmiştir. Özellikle Türklerin Mezopotamya’daki varlığı, baharat yolu üzerinde yerleşim sağlamaları Türk Mutfağında aromatik bitki çeşitliliğini arttırmıştır.

Her toplumun beslenmesinde büyük önemi olan ve topluma özgü damak tadını yansıtan bazı geleneksel yiyecekler olduğu gibi Türkiye’de de geleneksel olarak tanımlanan kültürümüze ve ülkemiz koşullarına özgü besinler bulunmaktadır. Bu yiyeceklerden biri de tarhanadır.

Orta Asya’dan bu yana kadar gelen tarhana, yöresel bir yemek olduğu için çeşitliliği ve işlem aşamaları farklılık göstermiştir. Macurlar kaymaklı tarhana, Maraşlılar tarhana cipsi, bozkır insanı ise daha çok aroma veren sebzeler ve nohut mayasıyla tarhana tariflerini  oluşturmuşlardır.

Tarhana Cipsi

Etimolojik olarak bakıldığında ise zamanında dar gelirli hanelerin yaptığı bir yemek olduğundan dolayı darhane adını, zamanla da tarhana adını almıştır.

Tarhana oluşumunu incelersek, Türkler konar göçer olmasından dolayı yiyecekleri uzun süreli muhafaza etmek için farklı yöntemler geliştirmişlerdir. Yoğurdu kullanabilmek için kurutma yöntemini kullanmışlardır. Kurutulan yoğurda un çalarak yoğurdun fermente olmasını sağlamış, tarımla uğraştıklarında ise yeni bitki türlerini keşfederek aroma vermesi için mayalanmış karışıma bunları da ilave etmiş, bugüne kadar tarhana orijinal reçetesini korumuştur.

Çeşitli belgelerde tarhana ile ilgili değişik bilgiler bulunmaktadır. Divan-ı Lügatit Türk’de yalnız “tar” kelimesine rastlanmıştır. “Yazdan kış için toplanıp saklanan bir çeşit yoğurt” olarak açıklanmaktadır. Türk gezgini Evliya Çelebi’nin de Seyahatname’sinde tarhanadan bahsedilmiştir.

Geleneksel yöntemlerle hazırlanan tarhanalar genellikle yaz aylarında yapılır, kışın tüketilir. Aminoasit miktarı oldukça yüksektir ve fermente bir ürün olduğu için vücudun bağışıklılık direncini arttırır.

Please follow and like us: