Alternatif Kaba Yem Kaynakları

Kaba yemler; selüloz içeriği yüksek, enerji ve protein içeriği düşük, yoğunluğu düşük, ruminantların yaşama payı besin madde ihtiyaçlarını karşılamaları için verilen, rumen ve rumen mikroflorasının gelişimi ve gerekli enzimleri salgılayabilmeleri açısından önemli, ruminantlara tokluk hissi sağlayan, selüloz, lignin, hemiselüloz ve pektin gibi hücre duvarının yapısına giren maddeler bakımından zengin olduğu için sindirilme dereceleri düşük olan bitkisel kaynaklı yem materyalleridir.

Yem bitkileri; hayvanların besin maddesi ihtiyacını karşılamak üzere yetiştirilen, bunun yanında toprak ve suyu muhafaza etme, ekim nöbeti içerisinde kendinden sonra gelen ürünlerin verimini artırma özelliği taşıyan doğrudan doğruya veya sonradan yedirilmek üzere hasat edilerek kurutulan veya silajı yapılan bitkilerdir. Genellikle Buğdaygil ve Baklagil bitkilerinin yeşil ve kuru otları, doğal ve yapay çayır-mera bitkileri, patates ve hayvan pancarı gibi kök ve yumru yemleri kaba yem olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda alternatif ucuz ve kaliteli kaba yem temininde doğada kendiliğinden yetişebilen türler hayvan beslenmesinde büyük bir potansiyel olarak görülmüştür.

Çalı ve ağaç türleri sahip oldukları derin ve kuvvetli kök sistemleri sayesinde ortamdaki otsu türlerin kurumasıyla yeterli miktarda yem materyalinin temin edilemediği ve besin düşüşünün yaşandığı dönemlerde, yeşilliklerini devam ettirmekte ve ruminantların beslenmesinde önemli bir yem kaynağı sağlamaktadırlar. Çalılar özellikle otsu bitkiler kritik periyotlarının içindeyken ruminantların kaba yem ihtiyacını karşılayabilecek besin madde içeriğine sahip bitkilerdir. Çalıların birçoğu derin ve geniş kök sistemleri, diken ve tüy gibi yapıları taşımaları, lezzetliliği azaltan uçucu yağ asitleri ve tanninler, iç kısımda yaprakların otlanmasını zorlaştıran dal yapısı, büyüme noktalarının otlanamayacak kadar yukarıda olması, kısa zamanda odunlaşma nedenlerinden dolayı otlamaya karşı dayanıklılık gösterirler. Dal ve yapraklar doğrudan doğruya yedirilebildikleri gibi kurutularak ta yedirilebilirler.

Yaprakların yem değerleri ağacın çeşidine göre değişmekle birlikte daha ziyade gelişme dönemine bağlıdır. Yaprağını döken ağaçlarda en uygun dönem, yapraklanmanın en yüksek seviyeye ulaştığı temmuz ayıdır. Sonbaharda kendiliğinden dökülmüş olan yapraklar daha düşük besleme değerine sahip olmasına rağmen yem olarak değerlendirilebilirler. Yapraklı ağaçlardan kiraz, şeftali, taflan, şimşir ve sarı salkım hariç hemen bütün ağaçların yaprakları yem olarak kullanılır.