Yakın tarihimizin en korkulu rüyası… Tüm dünyası etkisi altına alması ve işleri tamamen rayından çıkartması sadece birkaç ay içerisinde oldu…

Ülkelerin birbiri ile olan ticaret, turizm ve seyahatlerini bitirme noktasına getirdi. Bu zamana kadar ki veriler ışığında virüs bir biyolojik rahatsızlık olduğu kadar ekonomik ve sosyal olarak da tüm insanlığı olumsuz olarak etkilemektedir. Virüsün öldürücü etkisi neredeyse ticari olarak verdiği zararın gerisinde kalmıştır. Ülkeler milyarlarca dolarlık anlaşmalarını ya iptal ediyorlar ya da ileriki yıllara ertelemek zorunda kalıyorlar. Bunu yanı sıra tüm sosyal etkinlik, buluşma ve konferanslarda en az ticaret kadar kötü etkilenmektedir. Hükümet ve devletlerin almış oldukları katı önlemler nedeniyle birçok spor, sanat ve kültür faaliyetleri durdurulmuştur. Bu noktada insanlar evlerine kapanmak zorunda kalmış, virüs biyolojik olarak verdiği zararın yanı sıra psikolojik olarak da etkisini tüm dünyada göstermiştir.

Bütün bir insanlığı böylesine aciz bırakan, bu çağın bilimsel gelişmelerinin yetersizliğini bir kez daha gözler önüne seren virüs; NCOV-19

Bu yazımızda son birkaç aydır hayatımızın merkezinde yer alan ve bu hiçte hoşumuza gitmeyecek gelişmelerin nedeni olan NCOV-19 nedir bunu konuşacağız.

Her şeyden önce unutulmamalıdır ki hiçbir virüs bizlerin alacağı önlemlerden daha kuvvetli ve etkili değildir. Bizler asla paniğe kapılmamalı ve gerekli bilgi birikimi ile bilimsel önlemleri almalıyız. Konunun uzmanlarını ve sağlık bakanlığı yetkililerini dinlemeli ve bizlere ulaştırılan resmi bilgilerle yol haritası belirlemeliyiz. Unutmayın önce bireyin sağlığı sonra çevre daha sonra halk sağlığı korunmalı ve gözetilmelidir.

 

 

NCOV-19 BELİRTİLERİ ;

• Yüksek Ateş
• Öksürük ve Boğaz ağrısı
• Nefes darlığı
• Bilinç bulanıklığı
• İştahsızlık
• Kas ağrısı
• Baş ağrısı şeklinde görülmektedir.

 

Burada bir ayrıntıyı sizlerle paylaşmak istiyorum. Belirtilerden de görüldüğü gibi soğuk algınlığı ve grip ile benzer belirtiler göstermektedir. Bunun için son derece dikkatli olunmalıdır. Ayrıca virüsün kuluçka süresi 14 gün olduğu için 14.gün sonunda bu belirtileriniz devam ediyor ise lütfen en yakın sağlık uzmanına hastalığın hikayesini anlatın.

 

 

 

COVID-19 nasıl yayılır?

İnsanlar COVID-19’u virüsü olan diğerlerinden yakalayabilir. Hastalık, kişiden kişiye, COVID-19 olan bir kişi öksürdüğünde veya nefes verdiğinde yayılan küçük damlacıklar veya ağızdan yayılabilir. Bu damlacıklar kişinin etrafındaki nesnelere ve yüzeylere düşer. Diğer insanlar daha sonra bu nesnelere veya yüzeylere dokunarak, sonra gözlerine, burnuna veya ağzına dokunarak COVID-19’u yakalarlar. İnsanlar ayrıca, COVID-19’lu damlacıkları öksüren veya nefes veren bir kişiden damlacıklarla nefes alırlarsa COVID-19’u yakalayabilirler. Bu yüzden hasta olan bir kişiden 1 metreden (3 feet) daha uzak durmak önemlidir.

DSÖ, COVID-19’un yayılma yolları konusunda devam eden araştırmaları değerlendirmektedir ve güncellenmiş bulguları paylaşmaya devam edecektir

 

Kendimi korumak ve hastalığın yayılmasını önlemek için ne yapabilirim?

DSÖ web sitesinde ve ulusal ve yerel halk sağlığı otoritenizde bulunan COVID-19 salgını hakkında en son bilgilerden haberdar olun. Dünyadaki birçok ülke COVID-19 vakalarını gördü ve bazıları salgınlar gördü. Çin ve diğer bazı ülkelerdeki yetkililer salgınlarını yavaşlatmayı veya durdurmayı başardılar. Ancak, durum tahmin edilemez, bu yüzden en son haberler için düzenli olarak kontrol edin.

Bazı basit önlemler alarak enfekte olma veya COVID-19’u yayma şansınızı azaltabilirsiniz:

• Ellerinizi alkol bazlı bir el ile düzenli ve iyice temizleyin veya sabun ve su ile yıkayın.
  Neden? Ellerinizi sabun ve su ile yıkamak veya alkol bazlı el ovmak kullanarak ellerinizde olabilecek virüsleri öldürür.
• Kendinizle öksüren veya hapşıran herkes arasında en az 1 metre (3 feet) mesafe bırakın.
  Neden? Birisi öksürdüğünde veya hapşırdığında, burun veya ağzından virüs içerebilecek küçük sıvı damlacıkları püskürtür. Çok yakınsanız, öksüren kişinin hastalığı varsa, COVID-19 virüsü de dahil olmak üzere damlacıklarda nefes alabilirsiniz.
• Göz, burun ve ağza dokunmaktan kaçının.
  Neden? Eller birçok yüzeye dokunur ve virüsleri alabilir. Kirlendiğinde eller virüsü gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza aktarabilir. Oradan, virüs vücudunuza girebilir ve sizi hasta edebilir.
• Sizin ve çevrenizdeki insanların iyi bir solunum hijyeni uyguladığından emin olun. Bu, öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda ağzınızı ve burnunuzu bükülmüş dirsek veya doku ile kaplamak anlamına gelir. Ardından kullanılmış dokuyu hemen atın.
  Neden? Damlacıklar virüs yayıldı. İyi bir solunum hijyeni uygulayarak çevrenizdeki insanları soğuk algınlığı, grip ve COVID-19 gibi virüslerden korursunuz.
• Kendinizi iyi hissetmiyorsanız evde kalın. Ateş, öksürük ve nefes almada zorluk çekiyorsanız, tıbbi yardım alın ve önceden arayın. Yerel sağlık kurumunuzun talimatlarını izleyin.
  Neden? Ulusal ve yerel yetkililer bölgenizdeki durum hakkında en güncel bilgilere sahip olacaktır. Önceden aramak, sağlık uzmanınızın sizi hızlı bir şekilde doğru sağlık kuruluşuna yönlendirmesini sağlayacaktır. Bu ayrıca sizi koruyacak ve virüslerin ve diğer enfeksiyonların yayılmasını önlemeye yardımcı olacaktır.
• En son COVID-19 etkin noktalarından haberdar olun (COVID-19’un yaygın olarak yayıldığı şehirler veya yerel bölgeler). Mümkünse, özellikle yaşlı biriyseniz veya diyabet, kalp veya akciğer hastalığınız varsa yerlere seyahat etmekten kaçının.
  Neden? Bu alanlardan birinde COVID-19’u yakalama şansınız daha yüksektir.

 

COVID-19’un yayıldığı alanlarda (son 14 gün) ziyaret etmiş veya yakın zamanda ziyaret etmiş kişiler için koruma önlemleri

• Yukarıda belirtilen yönergeleri izleyin (Herkes için koruma önlemleri)
• Baş ağrısı, düşük dereceli ateş (37.3 C veya üstü) ve hafif burun akıntısı gibi hafif semptomlarla bile iyileşene kadar kendinizi iyi hissetmeye başlarsanız, evde kalarak izole edin. Birisinin size malzeme getirmesi veya dışarı çıkması, örneğin yiyecek almak için gerekliyse, diğer insanlara bulaşmamak için bir maske takın.
  Neden? Başkalarıyla temastan kaçınmak ve tıbbi tesisleri ziyaret etmek, bu tesislerin daha etkili çalışmasına ve sizi ve diğerlerini olası COVID-19 ve diğer virüslerden korumaya yardımcı olacaktır.
• Ateş, öksürük ve nefes almada zorluk çekiyorsanız, derhal tıbbi yardım alın, çünkü bu solunum yolu enfeksiyonu veya diğer ciddi durumlardan kaynaklanabilir. Önceden arayın ve sağlayıcınıza en son seyahat veya seyahat edenlerle irtibat kurmasını söyleyin.
  Neden? Önceden aramak, sağlık uzmanınızın sizi hızlı bir şekilde doğru sağlık kuruluşuna yönlendirmesini sağlayacaktır. Bu ayrıca COVID-19 ve diğer virüslerin olası yayılmasını önlemeye yardımcı olacaktır.

 

 

Vuhan Virüsü nasıl ortaya çıktı?

Salgının başladığı bölgede 585 farklı noktada örnek toplandı. Bu noktalarından 33 tanesinde virüse rastlandı. Virüsün görüldüğü bu noktaların 31 tanesi Çin’de hayvanların canlı olarak satıldığı hayvan pazarıydı. Bu pazarlarda insanlar yüzlerce tür hayvanı satın alıyorlar ve tüketiyorlar. Bu pazarlarda ki birkaç yılan türünde bu virüs görüldü bu yılan türlerine ise yarasalardan geçtiği düşünülüyor.

 

Virüsün ismi nereden gelmektedir?

Virüsün yaygın isimlerinden birisi olan Vuhan Virüsü ismi ilk görüldüğü ve dünyaya yayıldığı yer olan Vuhan şehrinden geliyor. Diğer bir ismi ise 2019-ncov’dur. Bu isimlendirmede ki 2019, virüs 2019 yılında görüldüğü için verilmiştir. N ise İngilizce de ki yeni anlamına gelen NOVEL’dir. Cov ise virüsün taksonomik ailesine işaret ediyor ( Orthocoronavirinae alt ailesi)

Virüs ilk Ne zaman Görüldü?

Bu virüsler yeni bir aile değil. 1960’lardan beri tanıdığımız  ve hayvanlarda sıkça görülen, nadiren ölümcül olan bir virüs ailesidir.

Corona İsmi nereden gelmektedir?

Corona virüslere ismini veren şey yüzeylerinde bulunan çubuksu uzantılara sahip taç yapısına denir.

2019-Ncov yakın kuzenleri hangi virüslerdir?

Corona, SARS ( Severe Acute Respiratury Sendrome- Şiddetli Akut Solunum Sendromu) ve MARS ( Middle East Respiratury Sendrome-Ortadoğu Solunum Sendromu) ile aynı ataya sahiptir. Ncov ve SARS genomları %80-90 arasında benzerdir. Bazı araştırmalar bu benzerliğin %96 olduğunu göstermektedir. 2019-ncov tek zincirli RNA virüsüdür.

SARS VE MERS öldürücülük oranı kaçtı?

SARS için öldürücülük oranı %10, MERS için öldürücülük oranı %35-40’dir.SARS virüsünden 774 ölüm vakası görülmüştür.

2019-Ncov öldürücülük oranı nedir?

Corona Virüsünün tahmin edilen öldürücülük oranı %4’tür.

Corona Virüsü bulaşıcılık oranı nedir?

Ncov üreme katsayısı (R0) 1.4 ile 2.5 arasındadır. Bu demek oluyor ki 2019-ncov taşıyan 1 kişi bu virüsü 1.4 ile 2.5 kişiye bulaştırabilir. SARS için R0 değeri 2 ile 5 arasındadır.

Virüsün bulaşma şekli nedir?

Virüs zoonotik bulaşma olarak isimlendirilen yolla insanlara bulaşmıştır. Yani bir hayvandan başka bir hayvana bulaşmıştır daha sonra virüsü alan hayvan da insana bulaştırmıştır. Virüse sahip ilk hayvandan insana bulaşma olmazken virüsü sonradan alan hayvandan insana bulaşması olanaklı hale gelmektedir. Örneğin virüs evcil hayvanınıza bulaşmış olsa bile ondan size bulaşmayacaktır.

Salgının başladığı şehir ve bölge neresidir?

Çin Halk Cumhuriyeti’nin HUBEİ eyaletinin yönetim merkezi olan VUHAN şehrinde salgın başlamıştır. Bu şehir 11 milyon nüfusludur. Çin’in en büyük 7. Şehridir.

Coronoviridae ailesi nedir?

Bu virüs ailesi 4 alt aileden oluşmaktadır. Bunların isimleri; Alfa, Beta , Gama ve Delta’dır. Corona virüsü  Beta alt ailesine mensup bir virüstür ve yarasa kaynaklıdır.

 

 

 

Virüs salgınının semptomları nelerdir?

Ateş, bitkinlik, nefes darlığı, kuru öksürük, solunum yetmezliğidir. Semptomlar hafif ve orta düzeyde görülmektedir. Belirtiler başladıktan 1 hafta sonra semptomlar şiddetleniyor. Vakaların %15-20 arası yoğun bakıma alınması gerekiyor.

Sayılar veriler bize ne anlatıyor?

Salgına yakalananların %73’ü erkektir. Salgının yaş ortalaması 49’dur. Vakalar arasında  9 aylık bir bebek var. En genç ölüm ise 36 yaşında bir erkek.

 

HASTALIK NASIL TEDAVİ EDİLİYOR?

Hastalığın şuana kadar kesin ve net bir tedavisi bulunmamıştır. Bu zamana kadar ki bilimsel gelişmeler bizlere bağışıklık sistemimizin güçlü olması gerektiğini ve başka herhangi bir hastalığımız ( diyabet, kalp rahatsızlıkları, organ yetmezliği vs.) yok ise daha az risk altında olduğumuzu göstermiştir.

Genç bireyler daha az risk altında bulunmakla birlikte, geneli itibari ile bağışıklığı güçlü olan bireyler bu virüsü daha kısa sürede atlatmaktadır. Bizlere düşün organik olarak meyve sebze tüketimini artırmak, bol sıvı tüketmek, kapalı alanlardan uzak durmak, vücudumuzun bağışıklık sistemini güçlendirmek adına yapılabilecek ( konunun uzmanlarının önerdiği) tüm basamakları uygulamaktır.

Virüse yakalanmamak için alınması gereken önlemler nelerdir?

 

Virüs ne kadar süre canlı kalıyor?

Corona virüsü canlı konakları dışında varlıklarını birkaç saat koruyabiliyorlar.En ideal laboratuvar ortamlarında bile 1-2 günden fazla yaşayamıyorlar.

 

Yeni Koronavirüsten Korunma Yolları

• Özellikle el hijyenine dikkat edilmeli, eller iyice temizlenmeden ağıza, buruna ya da göze temas edilmemelidir. Eller, düzenlik aralıklarla su ve sabunla en az 20 saniye sürecek şekilde yıkanmalıdır. Su ve sabuna erişim olmadığı hallerde el antiseptiği gibi temizleyicilerle sıklıkla temizlenmelidir.
• Kapı kolları ve masa yüzeyleri gibi sık temas edilen alanların hijyenine ayrıca dikkat edilmelidir.
• Kağıt mendiller, yalnızca bir kez kullanılmalıdır.
• Hapşırırken veya öksürürken ağız ve burun mendille kapatılmalı, mendil yoksa dirseğin iç kısmı ile kapatılmalıdır.
• Mümkün olduğunca kapalı ve kalabalık alanlardan kaçınılmalı ve yaşanan kapalı alanlar sık sık havalandırılmalıdır.
• Bağışıklık sitemini güçlendirmek için sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat edilmeli, çiğ ya da iyi pişirilmemiş hayvansal gıdaların tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Son 14 gün içinde enfeksiyonun görüldüğü ülkelerden birinden gelindiyse, öksürük, ateş, nefes alma zorluğu gibi bulgular varsa cerrahi maske takılarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

 

 

 

NCOV-19 İLE İLGİLİ GRAFİK VERİLERİ;

 

Yukarıda ki tabloda virüse yakalanan toplam insan sayısı ve toplam ölü sayısını görmekteyiz.

 

Yukarıda ki görselde görüldüğü üzere yeni koronavirüs neredeyse tüm dünyayı etkisi altına almış durumdadır. (Kırmızı daireler ne kadar büyük ise virüsün görüldüğü kişi sayısı o kadar çok olduğu anlamına gelmektedir.)

 

ÜLKELERİN KORONAVİRÜS KARNESİ NASIL?

 

Hemen hemen tüm dünya ülkelerinde virüs görülmüştür. Bu yazımızda başlıca görülen ülkelerin verilerini sizlerle paylaşacağız.

Dünya genelinde toplam 156 bin 396 kişi enfekte olmuştur.

Şu ana kadar virüsten 3 bin 85 kişi hayatını kaybetmiştir. Çin, İtalya ve İran bu ölümlerin başında gelmektedir.

Türkiye’de herhangi bir ölüm vakası görülmemiştir. Koronavirüs teşhisi konan 48 hasta bulunmaktadır.

 

 

KAYNAK:

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019

https://www.coronavirusu.net/

https://misakizafer.com/2020/02/06/kuresel-korku-salgini-vuhan-koronavirusu-2019-ncov/

https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6