Bayatı Nedir?

Bayatı; Azerbaycan, Güney Azerbaycan, Kerkük ve Doğu Anadolu’da kullanılan bir halk şiiri türüdür. Adını Oğuz boyu olan Bayat Türklerinden almıştır. Beyati ve bayat şeklinde de telaffuz edilir. İlk oluşturucusu belli olmamakla birlikte beş asırlık bir kökene sahip olduğu düşünülür.

Türk musiki sanatında dizinin önemli sayılmadığına, makamın seyir ile oluştuğuna bir örnektir. Segâh bemolü ile ifade edilir. Ayrıca güçlüsü neva durağı dügâh perdesidir.

Aaba şeklinde bir kafiye şekline sahiptir. 7 heceden oluşur. 3+4 ve ya 4+3 duraklıdır. Konuları aşk, doğa, kahramanlık gibi geniş bir kapsamdadır. Maniden farkı oluşturucu bilinen örneklerinin de olmasıdır. Azerbaycan’da Azizi, Sarı Âşık, Âşık Şemşir bu türün önde gelen ustalarıdır. Azerbaycan lirik şiirinde çok önemli bir yeri vardır.

Bazı bayatı örnekleri:

Yüreğimde ayaz var,

Ne kış gitmiş, ne bahar var,

Uyandırma menekşeyi,

Çalıda ayaz var.

***

Bu dünya zor kalır,

Yolları zor kalır,

İyi yarı baharda ara,

***

Yine de akşam oldu,

Gün geçti, akşam oldu,